Διατροφικές διαταραχές

Δεν ξέρω αν με τον τίτλο ερμηνεύω σωστά τον όρο eating disorders. Πάντως η Jamanfou προσεγγίζει το θέμα με πολλή ευαισθησία στο άρθρο που ακολουθεί. Θα το βρείτε μαζί με ένα πολύ εύγλωττο βιντεάκι στο μπλογκ της "Έπεα πτερόεντα"

Μ' ένα κλικ...

Μαθήτρια ούσα -μια φορά κι έναν καιρό- είχα ‘ζήσει’ από κοντά τον απόηχο της αυτοκτονίας μιας έφηβης συμμαθήτριάς μου. Έσφυζε από ζωή, ήταν η μασκότ της τάξης... Αίφνης, ‘εξαφανίστηκε’ απ’ τη σχολική ζωή, άρχισε να διαβάζει και ν’ αναλύει Καρυωτάκη, ώσπου ακολούθησε τα βήματά του… Αυτό το διάστημα ‘παρακολουθώ’ από αρκετά κοντά το δράμα μιας έφηβης και της οικογένειάς της, όπου η μεν κόρη βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικής ανορεξίας, η δε οικογένεια στα πρόθυρα νευρικής κρίσης.

Εφηβεία. Παραδόξως, σαν να μην υπάρχει! Ακόμη κι ο ίδιος ο νόμος σε αντιμετωπίζει είτε ως παιδί είτε ως ενήλικα, σχεδόν ποτέ ως έφηβο. Κι όμως… η εφηβεία είναι μια δεύτερη γέννηση, μια αυτοτελής κατάσταση, με την οποία ο έφηβος είναι υποχρεωμένος να καταφέρει μόνος του το πέρασμά του στην ενηλικίωση. Μέσα από μια πραγματική, ακούσια, σωματική και ψυχική μεταμόρφωση, αναζητά την πεποίθηση ότι είναι σε θέση να ελέγξει ένα οποιοδήποτε τμήμα της πραγματικότητας. Και στην προσπάθεια του αυτή εστιάζει σε κάτι, οτιδήποτε… εσωτερικό ή εξωτερικό, είτε χρήσιμο [μια πολιτική ιδέα, ένα σπορ, ένα είδος μουσικής], είτε επικίνδυνο [η αυτοκτονία για τους αυτόχειρες, η ανορεξία -μέσω της τροφής- για τους ανορεξικούς]. Η εστιακή αυτή σκέψη είναι ένας ψυχικός μηχανισμός, ένα εργαλείο που χρησιμοποιεί ο έφηβος για να περάσει στην ενηλικίωση, και να κατορθώσει να βρει τη θέση του στον κόσμο. Στον ανορεξικό, αυτή η σκέψη παίρνει λάθος δρόμο, ακριβώς επειδή έχει εγκλωβιστεί στο θέμα της τροφής. Στην πραγματικότητα, το ίδιο το αντικείμενο έχει ελάχιστη σημασία, αφού εκείνο που μετράει είναι η αίσθηση του ελέγχου της πραγματικότητας.

Ο έφηβος είναι ένα ον σε εκκρεμότητα που αναζητά απεγνωσμένα το νόημα της ζωής, γνωρίζοντας ότι ο χρόνος είναι περιορισμένος και με περιορισμένα περιθώρια παρεκτροπής, γιατί κάθε αποτυχία τον αναγκάζει να επιστρέφει στην κατάσταση του παιδιού, πράγμα αντιφατικό με την όλη διαδικασία της μεταμόρφωσης προς την ενηλικίωση. Πρέπει οπωσδήποτε να προχωρήσει… να προσηλωθεί στο στόχο του για να εκτελέσει την αποστολή του. Να θέσει τα ουσιώδη ερωτήματα της ζωής: από πού έρχεται, ποιος ο προορισμός του, η θέση του στον κόσμο, ή ταυτότητά του, το πεπερασμένο της ύπαρξής του... Στην περίπτωση που δε βρει αναγνώριση, αγάπη, σεβασμό, η μεταμόρφωσή του κινδυνεύει να γίνει έρμαιο των περιστάσεων που τον καθιστούν ευάλωτο και ενδεχομένως τον συντρίβουν…

…Αποκαλεί μια κοπελίτσα “μοσχαράκι” γιατί έχει -λέει- παραπανίσια κιλά. …Σε μια εποχή όπου η νευρική ανορεξία θερίζει κυρίως στις έφηβες. Κορίτσια σαν τα κρύα τα νερά οδηγούνται στον θάνατο από αυτήν τη μάστιγα… Πολλά μοντέλα παίρνουν και κοκαΐνη για να ελέγχουν την όρεξή τους και να μην τρώνε πολύ… από το ενδιαφέρον άρθρο της Έλενας Ακρίτα, εδώ.

Να θεωρήσουμε άραγε τον Καρυωτάκη και τα μανεκέν τους βασικούς ενόχους στο δράμα της αυτοκτονίας και της ανορεξίας?!! Υπάρχουν παραδείγματα τόσο απ’ την αρχαιότητα όσο και απ’ τον 19ο αιώνα που είχαν τα θύματά τους, παρόλο που τότε το κυρίαρχο πρότυπο ήταν οι στρουμπουλές γυναίκες κι όχι τα σημερινά ψιλόλιγνα, κοκκαλιάρικα σώματα. Ο πραγματικός ένοχος, λοιπόν, συνεχίζει να διαφεύγει…

Θεωρώ συγκλονιστικό ένα βιβλίο που βρήκα τυχαία στο παζάρι βιβλίου που έγινε στην πλατεία Κλαυθμώνος αυτές τις μέρες· εκδόσεις Θυμάρι και τίτλος Βανέσα, Στο Λαβύρινθο της Ανορεξίας. Είναι η ιστορία μιας έφηβης όπως την έζησε και την αφηγήθηκε η ίδια κι όπως την αναλύει ο ψυχίατρός της. Βοηθά τον μεν έφηβο να αποκωδικοποιήσει τι είναι αυτό που νιώθει, τους δε γονείς να καταλάβουν τι είναι αυτό που προσπαθεί να τους πει ο έφηβος. Δεν παρατίθενται συμβουλές... άλλωστε... μ' ένα κλικ ανοίγει η πόρτα προς την αρρώστια αυτή -καθώς είναι ανεξιχνίαστα τα αίτιά της- μ’ ένα κλικ κλείνει. Εύχομαι το κλικ αυτό να μην κλείσει την πόρτα μιας ακόμη εφηβικής ζωής…